Będą nowi dyrektorzy w Teatrze Wielkim Operze Narodowej i Teatrze Narodowym

Dyrektorem naczelnym Teatru Narodowego od 1998 r. jest Krzysztof Torończyk, co czyni go najdłużej obecnie urzędującym dyrektorem państwowej instytucji artystycznej w Polsce. Jednocześnie był też przez 16 lat dyrektorem Teatru im. Osterwy w Lublinie (w latach 2000-2016). Jan Englert jest dyrektorem artystycznym Teatru Narodowego od 2003 r., aktorem zespołu tego teatru jest od 1997 r.

Zapytany w 2019 r., w wywiadzie dla PAP, jaka jest jego dewiza jako dyrektora Teatru Narodowego Englert odpowiedział: "Moją dewizą jest nie mieć dewizy. Uważam, że używanie jakichkolwiek szyldów, jakichkolwiek etykiet albo służy tworzeniu jakiegoś alibi, albo jest swego rodzaju firanką zasłaniająca widok. Nie mam żadnej dewizy. Najprościej ujmę to tak: praca organiczna jest moją dewizą. I tyle. Należy po prostu pracować, rzetelnie pracować. I nie ulegać ani modom, ani naciskom, ani też trendom, które są, mijają, przechodzą... A praca zostaje, istota teatru - pozostaje. I tylko temu służę". Dodał do tego: "Oczywiście, to jest bardzo konserwatywna dewiza. Zdaję sobie sprawę, że to jest podejście - jak to powiedzieć - wsteczne albo przynajmniej nieofensywne, ale muszę się +trzymać jakiegoś płotu+, muszę czuć fundament". Podkreślił również: "Twierdzę, że zadaniem dyrektora teatru jest postawienie fundamentów i rusztowań, a następnie wpuszczenie na te rusztowania twórców, którzy malują albo graffiti, albo freski. To oni tworzą. Ja muszę tylko postawić im to rusztowanie. Dlatego moją dewizą jest stawianie rusztowań".

Krzysztof Torończyk, dyrektor naczelny Teatru Narodowego, jest absolwentem Wydziału Ekonomicznego Uniwersytetu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Lublinie oraz studiów doktoranckich w dziedzinie matematycznych metod w ekonomii, zakończonych obroną pracy doktorskiej w 1978 r. Na UMCS rozpoczął pracę zawodową jako asystent w zakładzie Teorii Organizacji i Zarządzania w Instytucie Ekonomii Produkcji. W latach 1978–1992 pełnił funkcję zastępcy dyrektora w Państwowym Teatrze im. Juliusza Osterwy w Lublinie. W styczniu 1995 roku rozpoczął pracę w Teatrze Wielkim Operze Narodowej w Warszawie jako zastępca dyrektora ds. finansowych. Jednocześnie – od kwietnia 1995 roku był pełnomocnikiem Ministra Kultury i Sztuki ds. przeprowadzenia procesu połączeniowego i utworzenia instytucji kultury pod nazwą Teatr Narodowy w Warszawie.

Od stycznia 1996 r. do kwietnia 1998 r. Torończyk był dyrektorem zarządzającym Teatru Narodowego, obejmującego wówczas sceny operową i teatralną. Opracował strukturę administracyjną, finansową oraz zasady organizacji pracy dla zespołu liczącego ok. 1500 osób. W tym czasie zrealizowano wielu przedsięwzięć artystycznych liczących się w międzynarodowej wymianie kulturalnej.

Z chwilą podjęcia decyzji o rozdzieleniu Teatru Narodowego na dwie odrębne instytucje kultury: Teatr Wielki Operę Narodową i Teatr Narodowy, zorganizował od podstaw nowo powstały Teatr Narodowy w zakresie strukturalnym, kadrowym i ekonomiczno-finansowym dla potrzeb samodzielnego funkcjonowania. Od kwietnia 1998 r. został powołany na stanowisko pełniącego obowiązki dyrektora naczelnego, a następnie, od września 1998 r., na stanowisko dyrektora naczelnego Teatru Narodowego, które pełni do dziś.

Torończyk współpracował przy powołaniu Unii Polskich Teatrów, uczestniczył w pracach zespołu tworzącego dokumenty regulujące zasady jej działania i przez wiele lat był wiceprezesem tej organizacji. Od października 2003 r. prowadził wykłady w Akademii Teatralnej na Wydziale Reżyserii, a od 2010 wykładał również na Wydziale Wiedzy o Teatrze. Należy do Kapituły Zasłużonych członków Związku Artystów Scen Polskich. Był przewodniczącym Głównej Komisji Rewizyjnej za prezesury Kazimierza Dejmka (1988) i Andrzeja Łapickiego (1989–1990).

W Teatrze Wielkim Operze Narodowej dyrektorem naczelnym od 2008 r. jest Waldemar Dąbrowski, minister kultury w rządach Leszka Millera i Marka Belki (2002-2005). Dąbrowski był też dyrektorem Teatru Wielkiego w latach 1998-2002. Od 2008 r. dyrektorem artystycznym Opery jest Mariusz Treliński, wcześniej pełnił tę funkcje w latach 2005-2006.

Waldemar Dąbrowski jest absolwentem Wydziału Elektroniki Politechniki Warszawskiej, a także Executive Programme for Leaders in Development na Harvard University. Działalność menadżera i animatora kultury zaczynał w latach 70. prowadząc kultowy klub studencki Riviera-Remont. W 1982 r. objął wraz z Jerzym Grzegorzewskim dyrekcję Centrum Sztuki Studio w Warszawie. Był producentem ponad 70 spektakli Studio. Jednocześnie był, z Roberto Ciullim, dyrektorem Theater an der Ruhr, współtwórcą trwającego dwa lata festiwalu Theaterlanschaft Polen w Zagłębiu Ruhry, ogniskującego najważniejsze zjawiska teatru i sztuki polskiej tamtego czasu w kontekście europejskim.

Wraz z Franciszkiem Wybrańczykiem stworzył w 1984 r. orkiestrę Sinfonia Varsovia, która pod dyrekcją muzyczną Yehudi Menuhina stała się jednym z czołowych polskich zespołów. Przez niemal dwie dekady jej dyrektorem muzycznym był Krzysztof Penderecki.

W 1990 r. Waldemar Dąbrowski został wiceministrem kultury oraz szefem Komitetu Kinematografii. W latach 1998–2002 był dyrektorem naczelnym Teatru Wielkiego Opery Narodowej, wprowadzając na scenę m.in. spektakl "Madame Butterfly" w reżyserii Mariusza Trelińskiego. W latach 2002–2005 był ministrem kultury. Od 2008 r. jest ponownie dyrektorem Teatru Wielkiego Opery Narodowej. Za jego kadencji instytucja nominowana została do prestiżowej nagrody International Opera Awards w kategorii Najlepszy Teatr Operowy; w roku 2017 nagrodę tę w kategorii Najlepszy Reżyser Operowy otrzymał Mariusz Treliński, dyrektor artystyczny teatru, a także inscenizacja "Goplany" Władysława Żeleńskiego (w kategorii Dzieło Odkryte na Nowo). W 2019 r. Waldemar Dąbrowski uhonorowany został nagrodą specjalną International Opera Awards w kategorii Leadership in Opera, za szczególne osiągnięcia w zarządzaniu instytucją operową.

Waldemar Dąbrowski powołał do życia również Program Kształcenia Młodych Talentów – Akademię Operową, spod skrzydeł której wyszli m.in. Jakub Józef Orliński, Krzysztof Bączyk czy Andrzej Filończyk.

Mariusz Treliński, dyrektor artystyczny Opery Narodowej, ukończył Wydział Reżyserii Filmowej PWSFTViT. Debiut operowy Trelińskiego przypadł na rok 1996, kiedy to na zamówienie Festiwalu "Warszawska Jesień" wyreżyserował jednoaktówkę Elżbiety Sikory "Wyrywacz serc" według prozy Borisa Viana, wystawioną później w paryskim Centre Pompidou. W 1999 r. na scenie Opery Narodowej odbyła się premiera jego inscenizacji "Madame Butterfly". Spektakl, zaprezentowany w Waszyngtonie, Petersburgu, Walencji i Tel Awiwie, rozpoczął światową karierę reżysera. Od tej pory Treliński stale pracuje na najważniejszych scenach świata. Kolejne inscenizacje w Warszawie to m.in. "Król Roger" Szymanowskiego (2000), "Otello" Verdiego (2001), "Oniegin" Czajkowskiego (2002), "Don Giovanni" Mozarta (2002) i "Traviaty" Verdiego (2010).

"Mariusz Treliński otworzył operę na współczesność: wskrzesił klasyczną formę gatunkową, łącząc ją z nowoczesnymi prądami estetycznymi, dodając jej dynamiki i temperatury naszych czasów" – napisano na stronie Teatru Wielkiego Opery Narodowej. (PAP)

szt/ aszw/