NOCLEGI
ROZKŁADY
212 lat temu zmarł jeden z twórców Konstytucji 3 Maja
Fot. Wikimedia Commons
Hugo Kołłątaj, kapłan i erudyta, aktywnie zaangażowany w prace Komisji Edukacji Narodowej oraz współtwórca Konstytucji 3 Maja, zmarł w Warszawie 28 lutego 1812 r.
REKLAMA
Hugo Kołłątaj, herbu Kotwica, przyszedł na świat 1 kwietnia 1750 r. w Dederkałach Wielkich na Wołyniu, w rodzinie szlacheckiej. Edukację rozpoczął w szkołach w Pińczowie, a następnie kontynuował naukę na Akademii Krakowskiej, zdobywając tytuł doktora filozofii.
Po tym okresie podjął studia w Wiedniu i Rzymie, gdzie uzyskał stopnie doktora prawa i teologii, przyjmując również święcenia kapłańskie. Po powrocie do kraju w 1774 r. objął kanonię krakowską i służył jako kapłan w parafiach w Pińczowie i Krzyżanowicach Dolnych.
W okresie politycznych zmian prowadzonych przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego Kołłątaj aktywnie uczestniczył w pracach Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych oraz Komisji Edukacji Narodowej (KEN). Był autorem koncepcji rozbudowy szkolnictwa w kraju.
Jako delegat KEN i późniejszy rektor Akademii Krakowskiej przyczynił się do reformy uczelni, umożliwiając dostęp do edukacji dla studentów z mieszczaństwa. Wprowadził zajęcia z literatury polskiej i nauk przyrodniczych oraz zarządzał finansami i rozwojem Akademii.
Po przeprowadzce do Warszawy w 1779 r. zorganizował grono reformatorskich entuzjastów, tworząc tzw. kuźnicę kołłątajowską. Wspólnie z innymi, m.in. Stanisławem Małachowskim i Franciszkiem Salezym Jezierskim, współtworzył Konstytucję 3 Maja. W czasie Sejmu Czteroletniego był aktywnym działaczem obozu patriotycznego.
W okresie konfederacji targowickiej w 1792 r. Kołłątaj przebywał poza krajem, pisząc o ustanowieniu i upadku Konstytucji 3 Maja. Następnie brał udział w przygotowaniach do insurekcji kościuszkowskiej, współtworząc uniwersał połaniecki. Po klęsce insurekcji w 1794 r. został aresztowany przez Austriaków.
Po odzyskaniu wolności przeniósł się na Wołyń, gdzie współtworzył Gimnazjum Wołyńskie z Tadeuszem Czackim. Pomimo niepowodzeń w próbie dołączenia do Napoleona po utworzeniu Księstwa Warszawskiego Kołłątaj aktywnie działał, a pod koniec życia wydał "Uwagi nad tą częścią ziemi polskiej, którą od Traktatu Tylżyckiego zwać poczęto Księstwem Warszawskim" (1808).
Hugo Kołłątaj zmarł po długiej i ciężkiej chorobie 28 lutego 1812 r. w Warszawie i został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim.
Jako publicysta zajmował się przede wszystkim nauką, oświatą i wychowaniem, a jego prace poruszające sprawy społeczne i władzy państwowej były podstawą Konstytucji 3 Maja. Postulował:
Jest patronem ławeczki w Parku Ratuszowym w Krakowie w dzielnicy XVIII Nowa Huta, o czym informuje tabliczka.
Po tym okresie podjął studia w Wiedniu i Rzymie, gdzie uzyskał stopnie doktora prawa i teologii, przyjmując również święcenia kapłańskie. Po powrocie do kraju w 1774 r. objął kanonię krakowską i służył jako kapłan w parafiach w Pińczowie i Krzyżanowicach Dolnych.
W okresie politycznych zmian prowadzonych przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego Kołłątaj aktywnie uczestniczył w pracach Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych oraz Komisji Edukacji Narodowej (KEN). Był autorem koncepcji rozbudowy szkolnictwa w kraju.
Jako delegat KEN i późniejszy rektor Akademii Krakowskiej przyczynił się do reformy uczelni, umożliwiając dostęp do edukacji dla studentów z mieszczaństwa. Wprowadził zajęcia z literatury polskiej i nauk przyrodniczych oraz zarządzał finansami i rozwojem Akademii.
Po przeprowadzce do Warszawy w 1779 r. zorganizował grono reformatorskich entuzjastów, tworząc tzw. kuźnicę kołłątajowską. Wspólnie z innymi, m.in. Stanisławem Małachowskim i Franciszkiem Salezym Jezierskim, współtworzył Konstytucję 3 Maja. W czasie Sejmu Czteroletniego był aktywnym działaczem obozu patriotycznego.
W okresie konfederacji targowickiej w 1792 r. Kołłątaj przebywał poza krajem, pisząc o ustanowieniu i upadku Konstytucji 3 Maja. Następnie brał udział w przygotowaniach do insurekcji kościuszkowskiej, współtworząc uniwersał połaniecki. Po klęsce insurekcji w 1794 r. został aresztowany przez Austriaków.
Po odzyskaniu wolności przeniósł się na Wołyń, gdzie współtworzył Gimnazjum Wołyńskie z Tadeuszem Czackim. Pomimo niepowodzeń w próbie dołączenia do Napoleona po utworzeniu Księstwa Warszawskiego Kołłątaj aktywnie działał, a pod koniec życia wydał "Uwagi nad tą częścią ziemi polskiej, którą od Traktatu Tylżyckiego zwać poczęto Księstwem Warszawskim" (1808).
Hugo Kołłątaj zmarł po długiej i ciężkiej chorobie 28 lutego 1812 r. w Warszawie i został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim.
Jako publicysta zajmował się przede wszystkim nauką, oświatą i wychowaniem, a jego prace poruszające sprawy społeczne i władzy państwowej były podstawą Konstytucji 3 Maja. Postulował:
- dziedziczność tronu,
- zniesienie liberum veto,
- ogólne opodatkowanie,
- zmniejszenie wpływów magnaterii,
- sejm gotowy,
- prawa dla mieszczan,
- wolność dla chłopstwa (zamiana pańszczyzny na czynsz).
Jest patronem ławeczki w Parku Ratuszowym w Krakowie w dzielnicy XVIII Nowa Huta, o czym informuje tabliczka.
PRZECZYTAJ JESZCZE
